Is het nagalmtijd meten (RT60) verplicht volgens de Nederlandse wetgeving?

Het antwoord hangt af van de toepassing en het type gebouw.

Wanneer is nagalmtijd meten verplicht?

1. Onderwijsgebouwen (scholen, klaslokalen):

Volgens het Bouwbesluit en de NPR 3438 moet de spraak verstaanbaarheid (STIPA) voldoen aan minimale waarden. Om dit te beoordelen is de nagalmtijd (RT60) een cruciale parameter.

In het Programma van Eisen Frisse Scholen zijn ook nagalmtijden per ruimtetype vastgelegd (bv. klaslokaal: max. 0,6 – 0,8 s).

2. Utiliteitsbouw bij PvE-eisen:

Gebouwen zoals kantoren, ziekenhuizen, theaters of rechtszalen stellen vaak akoestische eisen in een programma van eisen (PvE). De aannemer of adviseur moet dan aantonen dat aan deze eisen is voldaan via metingen. RT60-metingen zijn dan onderdeel van de oplevering of kwaliteitscontrole.

Wanneer is nagalmtijd meten niet verplicht?

Wettelijk gezien is nagalmtijd meten niet verplicht in woningen. Maar in sommige gevallen zeker aan te bevelen.

1. Nagalm in woningen

In woningen stelt het bouwbesluit geen directe eisen aan nagalmtijd. Maar in bijvoorbeeld open keukens, trappenhuizen of grote leefruimtes met veel reflecterende materialen, wordt een akoestisch oncomfortabele ruimte snel een klacht. In dat geval worden RT60-metingen ingezet voor advisering of verbetering (denk aan absorberende materialen of panelen).

2. Nagalm in kantoorruimtes

Het Nederlandse Bouwbesluit stelt geen directe eis aan nagalmtijd in kantoren. De focus ligt op luchtgeluidsisolatie en contactgeluid, niet op de nagalmtijd binnen een ruimte.

Maar let op: wél soms verplicht vanuit het programma van eisen, bestek of certificering. In veel kantoorprojecten gelden er akoestische prestatie-eisen die zijn vastgelegd in:

• Het PvE van de opdrachtgever of architect

• Bestekdocumenten of ISO-normen

• Certificeringssystemen zoals WELL, BREEAM, of LEED

Deze eisen vermelden bijvoorbeeld:

• Maximaal 0,6 – 0,8 s nagalmtijd in open of gesloten kantoorruimtes

• Minimumeisen aan spraakverstaanbaarheid (STIPA) in vergader- en overlegplekken

• Eisen voor rustzones of concentratieplekken

In dat geval is meten van RT60 wél verplicht als onderdeel van de kwaliteitsborging en oplevering. 

3. Arbowet en nagalm in kantoren

Voor kantoorruimtes die eenmaal in gebruik zijn, geldt in de meeste gevallen geen wettelijke verplichting om nagalmtijden (RT60) te meten of hieraan te voldoen. Zodra een ruimte eenmaal is aangekocht of gehuurd en er geen sprake is van een verbouwing of functiewijziging, zijn er doorgaans geen specifieke akoestische eisen vanuit het bouwbesluit of andere regelgeving. Toch betekent het ontbreken van verplichtingen niet dat nagalm geen rol speelt in de kwaliteit van de werkomgeving.

Uitzonderingen kunnen ontstaan als:

• De ruimte wordt verbouwd of heringedeeld → dan gelden soms PvE- of bouwtechnische eisen.

• Er structurele klachten zijn van werknemers m.b.t. geluid → dan kan de Arbowet indirect van toepassing zijn (denk aan spraakverstaanbaarheid, stress, verminderde concentratie).

• Je werkt aan certificeringen zoals WELL/BREEAM, of je wilt aan bepaalde kantoorcomfortnormen voldoen.

In kantoren kan een te lange nagalmtijd zorgen voor onduidelijke spraak, verminderde concentratie en een vermoeid gevoel aan het einde van de dag. Zeker in open kantoorconcepten of vergaderruimtes zonder akoestische maatregelen kan de geluidsbeleving snel als onprettig worden ervaren. Daarom kiezen steeds meer organisaties ervoor om uit eigen initiatief metingen te laten uitvoeren, bijvoorbeeld bij herinrichting of klachten over verstaanbaarheid.

Daarnaast wordt het meten van nagalmtijd vaak toegepast in het kader van certificeringstrajecten, zoals WELL of BREEAM, waarbij het binnenklimaat – en dus ook de akoestiek – een belangrijke rol speelt. Ook arbotechnisch gezien is het verstandig om in de gaten te houden of ruimtes voldoen aan richtlijnen voor akoestisch comfort, zeker wanneer werknemers aangeven hinder te ondervinden.